Verwarming met lucht/lucht-warmtepomp: kansen en valkuilen

🔊 Luister

Een lucht/lucht-warmtepomp is nog geen alledaags verwarming voor de meeste mensen in ons land. De vraag mag gesteld worden of dit terecht is. technisch gesproken lijkt aircoheating een prima oplossing. Splitsystemen zijn relatief goedkoop. De temperatuur is op een eenvoudige wijze per ruimte te regelen en ander soorten van verwarming zijn niet meer nodig.

De split-airco is geen onbekende. In veel kantoren, winkels en medische praktijken zijn ze in grote getale aanwezig. In woningen zien we steeds vaker een airco. Mede komt dit door de steeds warmere zomers.

Niet alleen maar koelen:

Een airco wordt voornamelijk geplaats vanwege zijn koelende functie, maar vrijwel alle moderne split-airco’s kunnen ook verwarmen. Een ingebouwde vierwegklep draait de stroomrichting van het koudemiddel om. Op deze wijze wordt de verdamper een condensor en andersom. In die verwarmingsmodus hebben we het over een echte lucht/lucht-warmtepomp, meestal met een vermogen van 2 tot 3 kW.

In de praktijk wordt verwarmingsfunctie van splitsystemen maar zelden benoemd. Op zich is dit opmerkelijk, want de warmtepomp in zo’n splitsysteem presteert minstens net zo goed als een lucht/water-warmtepomp. de kans bestaat zelfs dat deze unit gemiddeld zelfs nog iets beter presteert, dan een traditionele lucht/water-warmtepomp omdat het ‘tussenmedium’ water ontbreekt.

Een lucht/lucht-warmtepomp onttrekt energie uit de (buiten)lucht. Deze energie zet de lucht/lucht-warmtepomp om in warme- of koele lucht. Deze lucht wordt de ruimte in geblazen via plafond- en/of wandunits.

Moet mijn woning goed geïsoleerd zijn?

Het is verstandig om een lucht/lucht-warmtepomp toe te passen in een goed geïsoleerde woning. De warmtevraag is hier immers al beperkt. Voor een gemiddelde rijwoning of hoekwoning met een goede isolatie geldt een warmteverlies van zo’n 4 tot 6 kW.
Dat houdt in dat een verwarmingssysteem bij een buitentemperatuur van -10 °C en windsnelheid van 5 m/s in staat moet zijn om voldoende vermogen te leveren.
Dit is met behulp van twee splitunits is al te realiseren, uiteraard is dit afhankelijk van het oppervlakte van de woning. Een splitsysteem geldt echter als een lokale warmtebron, de binnenunit kan slechts één ruimte verwarmen.
Minder goed geïsoleerde woningen vragen meer vermogen van de apparatuur, en het energiegebruik zal toenemen.

Nieuwbouw met een geblaseerd ventilatiesysteem

In nieuwbouwhuizen met gebalanceerde ventilatie zijn relatief eenvoudig om te verwarmen met een lucht/lucht-warmtepomp. door het toepassen van twee binnenunits kan er een constante temperatuur in de woning ontstaan, ook hier geldt dat de grote van de woning van invloed op de prestaties is. De WTW-unit zuigt ventilatielucht af uit de verschillende ruimtes, verwarmt met deze afgezogen lucht verse buitenlucht voor, en verdeelt hem over de overige ruimtes. Het gevolg is dat in het hele huis vrijwel dezelfde temperatuur zal verkrijgen.
De badkamer kan het best worden voorzien van extra elektrische of infrarood vloerverwarming. Bij renovatie van bestaande woningen is het ontwerp wat lastiger. De warmteverliezen zijn hier vaak groter.

Kosten:

Opvallend aan een lucht/lucht-verwarming is de relatief lage prijs. Split-airco’s zijn relatief goedkoop. Een unit van een A-merk kost momenteel minder dan 500 euro, inclusief BTW, exclusief plaatsing. Het verwarmingsvermogen komt dan uit op 3 kW bij de meetcondities 7/35 °C. Reken bij -10 °C op een vermogen van maximaal 2 kW, maar dat is meer dan voldoende voor slaapkamers.

Multisplit units

Door het toepassen van een multisplitunit is het mogelijk om een tweede, derde of vierde unit op andere verdiepingen te plaatsen.
De kosten zijn in basis lager dan de kosten voor het plaatsen van een nieuw (traditioneel) verwarmingssysteem. Voordeel van een multisplitsysteem is dat verschillende typen binnenunits met elkaar kunnen worden gecombineerd. De bekende a-merken van lucht/lucht-warmtepompen bieden een ruime keuze aan binnenunits, denk aan inbouwplafondcassettes en wandunits. In de woonkamer is bijvoorbeeld een vloermodel een alternatief voor een traditionele radiator.

Doordat de binnenunit van een aircosysteem de afgifte verzorgt, is een ander afgiftesysteem zoals vloerverwarming of radiatoren/ventilatorconvectoren overbodig. Dat werkt kostenbesparend. Een woning met vier of vijf binnenunits op één buitenunit (multisplit dus) is zelfs vaak goedkoper dan de lucht/water-warmtepomp. De investering is vrij laag, het gebruik is overzichtelijk.

Aandachtspunten:

Het concept aircoheating kent echter ook aandachtspunten. De ventilator van de binnenunit is altijd hoorbaar. De geluidssterkte verschilt per merk. Er is sprake van een luchtverwarming, dit is anders de traditionele stralingswarmte van een radiator of vloerverwarming.
Straling geldt als een behaaglijke vorm van warmte en compenseert koude vlakken zoals ramen. De kouval bij ramen, kan als hinderlijk ervaren worden.

Tocht:

Tocht is een ander aandachtspunt. Bij ventilatie met roosters in ramen is er geen radiator die de koude luchtstroom opvangt. Op dat moment kunnen er tochtklachten ontstaan. De binnenunit zelf zorgt voor een luchtstroming, dit kan als tocht ervaren worden.
Een slimme plaatsing van de binnenunit kan soelaas bieden.

Ontdooicyclus van buitenunit:

Elke binnenunit moet een afvoer krijgen om in de zomer het condenswater tijdens het koelen af te voeren. Dat geldt ook voor de buitenunit. In de winter zal er, als gevolg van de ontdooicyclus van de unit, water uit de verdamper lekken.
dit water dient net als bij een lucht/water-warmtepomp vorstvrij afgevoerd te worden.
Die ontdooicyclus is overigens wel iets om de eindgebruiker nadrukkelijk over te informeren. OP het moment dat deze cyclus start, draait het systeem om en produceert de binnenunit koude lucht. Dat gebeurt vooral bij een buitentemperatuur rond het vriespunt.
Bij lucht/water-warmtepompen wordt de energie voor de ontdooicyclus uit het buffervat of de vloer onttrokken en merk je er weinig van.
Bij lucht/lucht-verwarming komt er tijdelijk – tot een paar minuten – koude lucht uit de binnenunit.
Houdt er rekening mee dat er bij het toepassen van een lucht/lucht-warmtepomp een oplossing worden bedacht voor de productie van tapwater.

Waar kunt je een buitenunit plaatsen?

Het plaatsen van buitenunits vergt enige aandacht. Weliswaar is de buitenunit van een split-airco tamelijk compact, maar twee of drie van deze units op een willekeurige wand plaatsen kan tegen een esthetische uitdaging aanlopen.
Het alternatief is een multisplitsysteem. Bij dit systeem sluit men meerdere (meestal maximaal vijf tot negen) binnenunits op één buitenunit aan.
Daarbij blijft het voordeel van individuele bediening per ruimte behouden. Houdt er rekening mee dat tegelijkertijd met de één unit koelen en met de andere verwarmen met een multisplit onmogelijk is.
Sinds 01-07-2020 gelden er geluidsnormen voor het plaatsen van airco units in de buitenlucht. Een systeem mag niet meer dan 40dB aan geluid produceren gemeten op de erfgrens met de buren.
U kunt mogelijk een geluiddempende kast erover plaatsen.